30 januari 2025, Den Haag – “Ophouden met het gewauwel!” Dat was de noodkreet van Antoinette Verbrugge van Gezondheid op 1 bij het rondetafelgesprek over de voortgang van het vergunningverlening, toezicht en handhaving-stelsel (VTH-stelsel) in de Tweede Kamer. De Tweede Kamerleden werden geïnformeerd over de stand van zaken in het dossier door bestuurders, vertegenwoordigers van regionale overheden én het maatschappelijk middenveld. Het Platform Weeffouten was ook vertegenwoordigd en heeft gewezen op de weeffouten in het VTH-stelsel.
De noodkreet van Antoinette Verbrugge komt niet uit de lucht vallen. Het Platform Weeffouten ziet dat de handhaving van milieuovertredingen tekort schiet. Rapport na rapport heeft laten zien dat het toezichtsysteem niet functioneert op een manier die de natuur voldoende beschermt. Om dit onder de aandacht te brengen schreef het platform een position paper. In het paper benoemt het Platform vier weeffouten: het gedoogbeleid in Nederland, het niet gebruiken of misbruik van wetenschap, onevenwichtige beleidstafels en het lobbybeleid in Nederland.
Tijdens het rondetafelgesprek werden door verschillende Kamerleden gevraagd naar voorbeelden en oplossingen. Ines Kostić (PvdD) en Mpanzu Bamenga (D66) vroegen naar het ongelijke speelveld in het VTH-dossier. Waar lopen maatschappelijke organisaties tegenaan en welke oplossingen zijn er nodig? Sijas Akkerman, vertegenwoordiger van het platform weeffouten, ging in op de mogelijkheden die de overheid heeft om besluitvorming transparanter en eerlijker te maken.
Een praktisch voorbeeld dat Akkerman benoemde is het feit dat bedrijven wel de telefoonnummers van bewindspersonen krijgen. Dat zet andere belanghebbenden in die dossiers op een achterstand. Antoinette Verbrugge, die zich inzet rondom Tata Steel, krijgt dit telefoonnummer niet. Waarom is dat zo georganiseerd?
Akkerman noemde als concrete oplossing om de besluitvorming transparanter te maken. Zodat burgers meer inzicht krijgen in hoe en waarom bepaalde besluiten worden genomen. Bijvoorbeeld door de agenda’s van bewindspersonen en bestuurders op alle niveaus te publiceren, waaronder het lokale niveau. Ook kan er toezicht ingesteld worden op eerlijke belangenbehartiging en zogenoemde lobbyparagrafen bij wetgeving worden gepubliceerd zodat de belangenafweging van bestuurders transparanter wordt.
Tegen het eind van het debat stelde Willem Boutkan (PVV) een vraag over hoe de verschillende belanghebbenden in het dossiers beter vertegenwoordigd kunnen worden aan Jozias van Aartsen. Die wees op hun eerdere rapporten waaruit ook bleek dat er meer contact tussen bestuurders en omwonenden nodig is.
Platform weeffouten kijkt terug op een constructieve bijeenkomst met de Kamerleden en is dankbaar voor de uitnodiging. Het zichtbaar maken van weeffouten in de democratie in de Tweede Kamer zal het platform zich doorlopend voor blijven inzetten.
