Onze omgang met wetenschap
Kennis is onmisbaar
Wetenschappelijke kennis is een onmisbaar onderdeel van onze democratische besluitvorming. Maatschappelijke problemen zijn vaak ingewikkeld. Oplossingen liggen niet zomaar voor het oprapen. En zeker als het om milieuproblemen gaat is technische kennis meestal onmisbaar.
Politici en beleidsmakers maken dan ook eigenlijk altijd gebruik van wetenschappelijke kennis of commerciële onderzoeken om beleid op te baseren of oplossingen voor milieuproblemen mee te bedenken en uit te voeren. Hoe schadelijk is de vieze lucht uit de schoorstenen van TATA Steel Nederland voor omwonenden? En welke apparaten heb je nodig om de vieze lucht te zuiveren? Of is dat schoner maken eigenlijk helemaal geen optie? Wanneer wordt vliegtuiggeluid schadelijk voor de gezondheid van omwonenden voor Schiphol? Zijn de wetenschappelijke samengestelde normen van de Wereld Gezondheidsorganisatie daarvoor een goede maat? Of kunnen die ook verschillende geïnterpreteerd worden? En hoe wetenschappelijk zijn die eigenlijk?
Het gebruik van kennis
Politici en beleidsmakers gebruiken wetenschappelijke kennis. Maar ook lobbyisten van de industrie brengen de resultaten van allerlei soorten onderzoek in om hun gelijk te halen. Meestal niet om milieu- of gezondheidsmaatregelen versneld in te voeren. Integendeel: de bestaande industrie, of het nou big-tabacco, big-oil of big-steel is, gebruiken onderzoeksresultaten juist om twijfel te zaaien over de schadelijkheid van roken, het optreden van de opwarming van de aarde of de schadelijkheid van lood in de lucht in de IJmond. Je kunt kanker krijgen van roken, maar andere oorzaken zijn net zo goed mogelijk. De aarde warmt op, maar of dat komt door het verstoken van fossiele brandstoffen is lastig te bewijzen. Er zit teveel lood in het stof en de lucht in de IJmond, maar hoe groot de bijdrage van de hoogovens is, is onduidelijk. Scheepvaart en wegverkeer zouden net zo erg kunnen zijn. En dat jaren en jaren achter elkaar…
De invloed van internet op wetenschap
Daar komt nog bij dat wetenschappelijke kennis in onze tijd niet meer onomstreden is. Kennisontwikkeling en het beoordelen van kennis is niet meer alleen voorbehouden aan wetenschappers. Wetenschappelijke inzichten en semi-wetenschappelijke inzichten zijn tegenwoordig overal op het internet te vinden. Niet wetenschappers die daar zorgvuldig of selectief uit citeren ook. Bovendien kunnen die niet-wetenschappers doordat ze via sociale media makkelijk een groot publiek weten te bereiken ook veel impact hebben met hun zelf samengestelde onderzoekresultaten.
Dat kan positieve effecten hebben op het oplossen van gezondheids- of milieuproblemen. Omwonenden van Chemours, TATA Steel Nederland en de bollenteelt hebben door het verzamelen van wetenschappelijke gegevens zelf aangetoond dat de giftige stoffen die uit de fabrieken komen en vanaf de lelievelden in hun slaapkamer waaien zeer ongezond zijn. Omwonenden van Schiphol lieten door onderzoek in hun opdracht zien dat de trein op korte afstanden een prima alternatief is voor het vliegtuig of dat gemeenten rond Schiphol 150.000 nieuwe woningen willen bouwen op plekken waar dat volgens de WHO ongezond is vanwege teveel vliegtuiglawaai. In ieder geval worden deze schadelijke effecten nu erkend door de rechter en in meer of mindere mate door provincie en rijk.
Het beoordelen van kennis
Wetenschappelijke, commerciële kennis en foute kennis is overal. Belangenbehartigers van de industrie en maatschappelijke en bewoners organisaties doen erg hun best om – vaak via de media – die kennis over te brengen op beleidsmakers en politici om daarmee de besluitvorming te beïnvloeden. Tegen of voor het oplossen van milieuproblemen.
Des te belangrijker dat die beleidsmakers en politici weten met wat voor kennis ze te maken hebben. Of die onderzoeksgegevens echt wetenschappelijk zijn en onafhankelijk. Een beetje wetenschappelijk en onafhankelijk. Juist naar voren wordt gebracht om één perspectief of één punt extra te belichten. Of gewoonweg onder de categorie leugens, bedrog en misleiding vallen.
Help mee!
Kunnen we iets verzinnen om politici en ambtenaren te helpen om betere beslissingen te nemen voor de gezondheid van mens en milieu, zonder onrecht te doen aan de complexiteit van milieuvraagstukken en de nuance te negeren die wetenschappelijke kennis en andere betrouwbare kennis brengt?
