Eerder dit jaar kwam op initiatief van de VVD de zogeheten Circulaire Plastic Tafel tot stand. Het doel was liefst financiële afspraken te maken tussen overheid en bedrijven uit de plasticbranche, de afvalverwerkingsbranche en
de chemische industrie. En na maanden van overleg kwamen die afspraken er ook: voornamelijk steunmaatregelen voor de industrie en geen dwingende maatregelen om te verduurzamen.
Deze uitkomst is teleurstellend, maar niet onverwacht, gezien de opzet van de tafel. Met dertien belangenpartijen voor industrie en ondernemers tegenover slechts twee milieuorganisaties is de balans in inspraak zoek. Het is een weeffout in het milieubeleid die we vaker zien. Die scheefgroei is het gevolg van eerdere politieke keuzes. Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei schafte eerder dit jaar de plasticnorm en -heffing af. Vervolgens vraagt staatssecretaris Aartsen van Infrastructuur en Waterstaat aan de Plastic Tafel om zelf de misgelopen inkomsten én CO2-reductie te realiseren.
Maar aan een door de industrie geleide tafel – waar winst boven maatschappelijk belang gaat – ligt zo’n opdracht verkeerd. De overheid zat er vooral als toehoorder bij. Had de staatssecretaris werkelijk meer verwacht? Dit kan en moet beter. Zorg voor een betere vertegenwoordiging aan de Plastic Tafel door verschillende NGO’s en maatschappelijke organisaties te betrekken. Want met een inspraak die wel in balans is, komt het publieke belang centraal te staan.
Nog een weeffout: Staalslakken
We zagen recent ook een andere weeffout flink aan de oppervlakte: een staatssecretaris die belobbyt wordt door een bedrijf en een politieke wens de andere kant op stuurt. Het gaat hier om Tata.
Tata Steel produceert jaarlijks zo’n 1,2 miljoen ton aan staalslakken. Hoewel staalslakken schade toebrengen aan de leefomgeving en ook kunnen leiden tot gezondheidsproblemen bij mensen, zoals ernstig oogletsel en luchtwegirritatie, mag het van de staatssecretaris Thierry Aartsen (VVD) nog geen afval worden genoemd. Als ‘bouwstof’ zijn ze namelijk goedkoper te verhandelen en hoeven er minder maatregelen te worden genomen om de risico’s te beheersen.
Terwijl de regering achter gesloten deuren al jarenlang met Tata Steel onderhandelt over miljarden voor de elektrificering van het productieproces, voert Tata Steel de lobby op rond staalslakken. Mochten staalslakken niet zomaar meer worden toegepast bij fietspaden of wegen, dan ondermijnt dat de business case van Tata, aldus Tata Steel in hun financieel jaarverslag. Saillant detail: als de elektrificering doorgaat, dan gaat dit ook gepaard met 10-40% meer staalslakken per jaar. Minder CO2 in de lucht, maar meer ‘bouwstof’ in het milieu.
Staatssecretaris Aartsen leidt ondertussen de Tweede Kamer om de tuin met het zogenaamde beperkte verbod, dat wetenschappelijk onderbouwd de risico’s zou beperken, maar niet heus, zo bleek uit een doortastende reportage van Nieuwsuur. Staalslakken kunnen nog altijd worden toegepast in een laag van minder dan 0,5 meter, terwijl de Tweede Kamer de regering met een motie had opgeroepen om de toepassing van staalslakken te verbieden totdat duidelijk is dat het gebruik ervan veilig is.
Met dank aan: Esther Diebels en Rob Buurman, Fair Resource Foundation